…Δεν χρειαζόμαστε άλλους ποιητικούς κύκλους
Δεν χρειαζόμαστε άλλους σεφέρηδες
Στη γειτονιά μου θυσιάζουν τους παρθένους ποιητές… γράφει ο Jazra Khaleed, ελληνοτσετσένος, γεννημένος το 1979 στο Γκρόζνυ της Τσετσενίας που συστήνεται ως «λιποτάκτης δυο στρατών», δηλώνει «σήμερα μποξέρ» και συμπληρώνει δεικτικά, πως τα ποιήματά του έχουν απορριφθεί από έξι εκδότες. Το ποίημα με τίτλο Wörter, που πάει να πει Λέξεις, από το οποίο και πήρα τους τρεις στίχους, είναι δημοσιευμένο στο World Literature Today και σε μετάφραση του Αγγλοαμερικανού συγγραφέα και μεταφραστή Peter Constantine. Τον δρόμο αυτόν άνοιξε στον Jazra Khaleed το internet και συγκεκριμένα το blog του όπου αναρτά τα ποιήματά του με σύνθημα, ποίηση σημαίνει επίθεση, και απ’ όπου τον βρήκε ο Peter Constantine. Ο ίδιος επίσης ξεχώρισε στο 11ο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης στο Βερολίνο όπου η νεοελληνική ποίηση, σύμφωνα με το Σπύρο Μοσκόβου από την ελληνική Deutsche Welle και τον γερμανό δημοσιογράφο και συγγραφέα Hans-Peter Kunisch που έγραψε στη λογοτεχνική σελίδα της Süddeutsche Zeitung, έλαμψε εκπροσωπούμενη και χάρη στους Δήμητρα Κωτούλα, Γιάννη Στίγκα, Τίτο Πατρίκιο και ιδιαίτερα χάρη στον Jazra Khaleed. Ο Jazra Khaleed πιστεύει πως η αλήθεια της ποίησης βρίσκεται στην άρνησή της. Μου αρέσουν πολύ, σχεδόν μ’ ενθουσιάζουν, αυτή η επαναστατική παραμυθία που γέννησε ο αιχμηρός κι ανατρεπτικός του λόγος αλλά και η «εξωτική» καταγωγή του. Ο Jazra Khaleed είναι στρατευμένος σε μιαν άρνηση και αποπνέει Charles Bukowski σε πολύ νεαρή ηλικία. «Τολμά» να αρνηθεί τον μέτριο ποιητή Σεφέρη, τους συνεχιστές και τους μιμητές του ίσως πριν τον γνωρίσει. «Τολμά» να αρνηθεί τους ποιητικούς κύκλους, αν υπάρχουν τέτοιοι στην Ελλάδα, ίσως πριν τον δεχτούν ή ίσως πριν φτιάξει το δικό του. «Τολμά» να μιλήσει για παρθένους ποιητές, αναφερόμενος ίσως στην ηλικία τους ή ίσως σε αντιδιαστολή με διακορευμένους ποιητές, μεταφορικά πάντα, ίσως από την κοινωνία ή ίσως από το κράτος. Σε μια εποχή σταυροδρόμι, αλλά ποια εποχή δεν είναι σταυροδρόμι, χρησιμοποιεί την ποίηση ως μέσο, ως φορέα μιας επαναστατικότητας, ξέροντας καλά πως και η ποίηση βρίσκεται σ’ ένα δικό της σταυροδρόμι κι όλα αυτά επίσης ξέροντας καλά πως αυτός ο ίδιος ενσαρκώνει ένα σταυροδρόμι. Από την άλλη έχουμε τη δαμόκλειο σπάθη που επικρέμεται αναποφάσιστη πάνω του και αναφέρομαι σ’ αυτούς που, όχι και τόσο εξαιτίας κάποιου συντηρητισμού, αντιμετωπίζουν το «φαινόμενο» με σκεπτικισμό και οι σκέψεις τους συνοψίζονται στη ρήση του Πλάτωνα πως αν αφαιρέσει κανείς από την ποίηση τη μελωδία, τον ρυθμό και το μέτρο, αυτό που μένει γίνεται κάτι άλλο ή πεζός λόγος.
Διάβασα τα ποιήματά του στο blog του, http://jazrakhaleed.blogspot.com/ και ξεχώρισα αυτό το οποίο ειλικρινά με ευχαρίστησε πολύ:
διαβάζω ελληνική ποίηση
τους αναγνωστάκηδες
τους πατρίκιους και τους
λειβαδίτες
όλους αυτούς που θέλουν
να φορτώσουνε στην πλάτη
μου τις ήττες τους
πίστεψαν σε κάτι αλλά
αυτό το κάτι τους πρόδωσε
τελικά (ή κάτι τέτοιο τέλος
πάντων)
προσπαθώ ν’ ακούσω τη
χαμηλοφωνηποιησή τους
την τολμηρηγραφή τους
αλλά δεν ξέρω αν όλα
αυτά είναι
δικό μου πρόβλημα
δεν ξέρω αν καταλαβαίνεις
στη σοφίτα τους κλεισμένοι
παρατηρούν τον κόσμο
από τον φεγγίτη
έχω φτάσει μέχρι τον βαρβέρη και τη
δημουλά αυτή τη γλυκιά
κυριούλα
που χαμογελά
μειλίχια
μέσα από λαϊφστάιλ περιοδικά
βγαίνω έξω στη γειτονιά
μπάτσοι σε κάθε γωνία
και τικανειςτετοιαωρασταεξάρχεια
και ησουνμεκεινουςπουεπιτεθηκανστηδιμοιρία
παίρνω μπύρες απ’ το περίπτερο
και έχω ξεχάσει σε ποια σελίδα ήμουν
Διάβασα τα ποιήματά του με ιδιαίτερα αυστηρή διάθεση και το έκανα όχι μόνο γιατί η αυστηρότητα βρίσκεται στα γονίδιά μου, όχι γιατί αγαπώ τον Τίτο Πατρίκιο ή την Κική Δημουλά αλλά γιατί πιστεύω πως με τον αιχμηρό και ανατρεπτικό λόγο πρέπει ο αναγνώστης να είναι επίσης αιχμηρός και ανατρεπτικός. Σκέφτηκα πως θα μπορούσα άνετα να «αποστιχοποιήσω» αυτά τα ποίηματά, όπως εξάλλου και πολλά άλλα, μετατρέποντάς τα σε μικρά πεζά και τότε μου μοιάζανε σχεδόν μικρά εφηβικά δοκίμια με τα συν και πλην που έχει αυτό. Έψαξα τις καταβολές τους και πρώτα μου ήρθε πρώτος στο νου ο Arthur Rimbaud αισθητικός μποξέρ, ο Charles Bukowski ξεμέθυστος και θυμωμένος, ο Vladimir Mayakovsky στρατευμένος στην άρνηση. Θυμήθηκα και τους στίχους του γηραιότερου της ελληνικής τετράδας στο Φεστιβάλ Ποίησης του Βερολίνου, του Τίτου Πατρίκιου της ήττας, στίχοι που κραυγάζουν, στίχοι που ορθώνονται τάχα σαν ξιφολόγχες, στίχοι που απειλούν την καθεστηκυία τάξη και μέσα στους λίγους πόδες τους κάνουν ή ανατρέπουν την επανάσταση, άχρηστοι, ψεύτικοι, κομπαστικοί, γιατί κανένας στίχος σήμερα δεν ανατρέπει καθεστώτα. Κανένας στίχος δεν κινητοποιεί τις μάζες. Εξάλλου ο Jazra Khaleed πιστεύει πως η αλήθεια της ποίησης βρίσκεται στην άρνησή της κι αυτή του την πίστη χρειάζομαι να την σκεφτώ πάρα πολύ. Για την ώρα αναπαύομαι, αν έχω το δικαίωμα, στα λόγια του Oscar Wilde, για τον έναν είναι ποίηση, για τον άλλον δηλητήριο.
blog 
εξαιρετική κι ειλικρινής η προσέγγισή σας
χαίρομαι που ο ποιητής αυτός γίνεται θέμα προβληματισμού
Αν ο Σεφέρης ζούσε στην πλατεία, θα τονε λέγαν Βάσω και θα τον τραγουδούσε ο Ασιμος. Αν ο Jazra Khaleed έβρισκε ένα σκοινί κι ένα καλοριφέρ, θα έκανε τσιγάρο κρεμασμένος παρέα με την Κατερίνα Γώγου. Δεν είμαι σίγουρη. Οχι για την αξία του Khaleed, για αυτήν είμαι σίγουρη. Δεν είμαι σίγουρη για την απαξία των σεφέρηδων, των λειβαδίτιδων, των πατρίκιων. Γράφουμε εμάς. Το βίωμα κανενός δεν μπορεί να κριθεί. Ειδικά αν έχει πληρωθεί με αίμα και με ήττα, την όποια ήττα. Κι αν τώρα όλοι αυτοί μοιάζουν εικόνισμα βαρετό και μαυρισμένο, είναι γιατί εμείς τους μπουχτίσαμε με τα πολλά λιβάνια μας. Ας τους αφήσουμε να κοιμηθούν » σε ερμάρια» θλίψης και τιμής. Εμείς, τα άσωτα παιδιά τους.
Μήπως έχει δει κανεις κείνο το ριάλιτι που καταξιωμένοι σεφ, «διδάσκουν» εξευτελιζοντας νέους που προσπαθούν να γίνουν σεφ στη θέση του σεφ; Προκειμένου να είναι πιστοί στη σύμβαση, οι από δω, οι κριτές, απαξιούν τους νέους μαθητευόμενους μαγείρους λέγοντας «α, αγαπητέ/η, η κρούστα της παρμεζάνας όφειλε να είναι 3 χιλιοστά κι εσείς την κάνατε 3,5». Ξινίζουν μούτρα, μόνο που δεν φτίνουν την μπουκιά που παίρνουν από το πιάτο του μαθητευόμενου… και όλα αυτά τη στιγμή που το καλάθι μου στο μπακάλη δε γεμίζει πια με τα 20 ευρώ, χρειάζονται 50 τώρα και χωρίς να τρέφομαι με κρούστα παρμεζάνας…
Τα καημένα τα νέα παιδιά που πήγαν εκεί για να πάρουν λεφτουδάκια, βραβεία και θέση και μισθό σε κουζίνα εστιατορίου καλοπληρωμένη κάνουνε τουμπεκί και καταπίνουν ωμές τις προσβολες, τις ξινίλες και τις παρατηρήσεις των επαϊόντων της κουζίνας, τί άλλο να κάνουν; η σύμβαση του ριάλιτι είναι σύμβαση!
Κάπως έτσι όμως στέκονται σούζα και ποιητές που έχουν και κάτι να πουν και τρόπο να το πούν, σε στάση προσοχή απέναντι στις Δημουλάδες που δεν λένε ποτέ «ανάπαυση παιδιά».
Απάντηση στο αμέσως προηγούμενο σχόλιο, όλο αυτό. Ή μάλλον, συμπλήρωση γιατί κατά τα άλλα, καλά τα λέει η προλαλήσασα. Τα παιδιά των 800 ευρώ μπορεί να μην έχουν άλλη επιλογή. Πώς μπορεί νάναι κανείς άσωτος με αυτό το ποσό;
Αν κάπου ευθύνονταιτα τέκνα έναντι το «πατερούληδων» είναι ότι τους δίνουν αξία, ναι, αλλά μ΄ αυτό το ποσό πόσο να αντέξει κανείς να αντιστέκεται;
Η αγορά εργασίας έχει τους δικούς της κανόνες. Δεν ξέρω αν είναι εύστοχος ο παραλληλισμός. Η ποίηση, για να επανέλθουμε στο θέμα μας, δεν είναι καταναλωτικό προϊόν ούτε εντάσσεται στην παροχή υπηρεσιών, οι δε ποιητές σε καμία περίπτωση δεν είναι εργοδότες ή μεγαλοαστοί, τουλάχιστον χάρη στην ενασχολησή τους με την ποίηση. Η μόνη σκέψη που θα με βοηθούσε ν’ αποδεχτώ μια κάποια επιθετικότητα προς τους ποιητές από ένα νέο ποιητή είναι το γνωστό σύμπλεγμα του αφανισμού του πατέρα, που πρώτη η ελληνική μυθολογία παρατήρησε, καθώς και ο Κρόνος και ο Δίας έπρεπε να σκοτώσουν ο καθένας με τη σειρά του τον πατέρα του ώστε να του πάρει την εξουσία. Στην περίπτωση του Jazra Khaleed διακρίνω μιαν υπερβάλουσα ευαισθησία καλυμμένη τελικά από μιαν υπερβάλουσα επιθετικότητα. Η επιθετικότητα αυτή εμφανώς κρύβει την προτροπή, προσέξτε με. Η σκέψη μου όμως δεν αφορά στον άνθρωπο αλλά στα κείμενα που προτείνει ως ποίηση. Έχω αντιρρήσεις για το αν τελικά αυτά είναι ποιήματα. Δεν αποφαίνομαι. Το σκέφτομαι. Μου θυμίζουν πάντως εκθέσεις ιδεών στιχοποιημένες. Μου θυμίζουν ακόμα Κατερίνα Γώγου και Νικόλα Άσιμο. Όπως και να έχει, αναρωτιέμαι, ο επαναστάτης ποιητής γιατί να στρέφει τα βέλη του προς τους ποιητές. Ειδικά το σχόλιο για την Κική Δημουλά, στο ποίημα του Jazra Khaleed είναι σχεδόν λίβελος. Αναρωτιέμαι λοιπόν.
Πως μπορείς να είσαι άσωτος με 800 ευρώ;
Μπορείς όταν συμμορφώνεσαι και θυσιάζεις την οργή σου. Τον ελληνο-τσετσενο νεο ποιητή δεν τον διάβασα, αλλά μου φαίνεται ότι δεν θα διαφωνήσω με κανέναν αν γράψω ότι δε θίγομαι όταν βάλλει» ασεβώς» τους καταξιωμένους, ( σαν Rimbeau όχι ποιητικά- θεματικά)
ούτε όμως βρίσκω άλλο από συνθήματα στους λιγοστούς στίχους που διάβασα στο μπλογκ. Για τους νέους όλα είναι νέα. Οι συνομήλικοι του θα τον βρουν εξαιρετικά νοηματοδοτημενο και συγκινητικό.Και σκοινί να έβρισκε να κρεμαστεί- εύστοχο κ. Χρηστιδη- δε θάγραφε σαν την Γωγου, όχι γιατί είναι αξεπέραστη, γιατί ζει τη δική του εποχή, μόρφωση, πολιτισμό, και κυρίως ιδιοσυγκρασία.
» Ο,τι δεν καταλαβαίνεις, σ’ έκανε αυτό που είσαι. Ξένοι που σ’ επιασε το βλέμμα τους στο δρόμο…» Τσαρλς Σιμιτς
Επειδή ακριβώς δεν υπάρχει «αγορά» για την ποίηση, επειδή δεν αποφέρει κέρδη και δεν έχει εργοδότες, οι παλαιοί και αναγνωρισμένοι χρίζουν τους επόμενους με αυτό που είναι σίγουρα κόπος, να σκύβουν στις νεώττερες φωνές και να σφυγμομετρούν την ανθεκτικότητά τους στο χρόνο -που κατ΄εμέ είναι και το μοναδικό κριτήριο-. Οι κύκλοι όμως καλά κρατούν. Και όντως ισχύει αυτό που λέτε για την απομυθοποίηση των δασκάλων που έφεραν αναμφίβολα τους νέους ως την γραφή. Αλλά φοβάμαι ότι οι αποθανόντες που αναφέρετε θα ήσαν πολύ πιο ανοιχτοί στους νέους παρά εκείνοι που κάθονται στις καρέκλες της πρωτοκαθεδρίας, της δημόσιας και κρατικής αναγνώρισης, των βραβεύσεων, των αγαπημένων των ΜΜΕ κλπ. Και ότι θα αποδομούσαν τα ίδια τους τα έργα ενώπιον και μόνον της σημερινής πραγματικότητας. Σ΄αυτό συμφωνώ με τον εν λόγω ποιητή στον οποίο αναφέρεστε.
Ευχαριστώντας για τη φιλοξενία.
Έχεις κάποιο δίκιο Μαρία. Οι ποιητές κάτι παθαίνουν όταν μεγαλώσουν πολύ (και κυριολεκτικά και μεταφορικά). Παρ’ όλα αυτά η ποίηση είναι μοναχικός δρόμος και ποιητής ίσως δε γίνεσαι με σπρώξιμο και κοινωνικές συναναστροφές αλλά περπατώντας σε μοναχικούς και δύσκολους δρόμους. Ίσως ακόμα να ειναι άτυχος κι ο ποιητής εκείνος που τον «γλύφουν» από μικρό.